Kuzey ve Güney Kore arasında 1950-1953 yılları arasında gerçekleşen ve toplamda üç milyon civarında insanın hayatına mal olan savaştır. Kuzey Kore Çin Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği, Güney Kore ise Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri tarafından desteklenmiştir.  Destekleyen ülkelerin savaşa fiilen katılmasıyla Kore Savaşı uluslararası bir çatışma mahiyetini almıştır. Savaşa Türk askerleri de katılmıştır.

Bu savaş II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan Soğuk Savaş döneminin ilk sıcak çatışmamalarından birisidir. Temel sebebi Sovyetler Birliği ile ABD arasındaki güç ve nüfuz çatışmasıdır. Savaştan sonra Kore’nin Kuzey ve Güney olarak ikiye bölünmüş hali devam etmiştir. Bu durum günümüzde hala sürmektedir.

SAVAŞIN SEBEPLERİ 

II. Dünya Savaşı öncesinde Kore Japonya’nın egemenliğinin altındaydı. 1905’de gerçekleşen Japon-Rus Savaşı sonrasında Japonya Kore topraklarında hakimiyet kurmuşlardı. II. Dünya Savaşı’na kadar süren bu hakimiyet, Japonya’nın savaşı kaybetmesiyle son buldu.

II. Dünya Savaşı’nda Almanya   ve  Japonya’ya karşı  birlikte  savaşan Sovyetler Birliği  ve Amerika Birleşik Devletleri savaş sonrasında  Kore’nin  ortak vesayetleri altında bağımsız bir devlet olması konusunda anlaşmıştı. Bu anlaşmayla 38. enlem çizgisinin kuzeyi Sovyetler Birliği’nin, güneyi ise ABD’nin harekât alan olarak belirlendi. Japonya’nın Kore’den çekilmesinden sonra bu bölgeler ABD ve Sovyet orduları tarafından 1945’ de  işgal edildi.

Savaşta müttefik olan ABD ve Sovyetler Birliği, 1945 sonrasında hızla rakip devletler haline geldiler. Kore’nin birleşik ve bağımsız bir devlet olması yönündeki çabalar sonuç vermedi. 1948 yılında 38. enlemin kuzeyindeki topraklarda Sovyetler Birliği yanlısı, güneyindeki topraklarda ise ABD yanlısı iki farklı devlet kuruldu. İki devlet birbirini tanımadı ve meşru Kore devletinin kendilerinin olduğunu iddia ettiler. Kuzey ve Güney arasında sınır çatışmaları çıktı ama bunlar 1950’ye kadar büyük bir savaşa dönüşmedi.

Kuzey Kore, Sovyetler Birliği’nin desteğiyle Güney’e göre daha güçlü bir ordu kurdu. 1949’da Çin’deki iç savaşı komünistlerin kazanması ve yönetimi ele geçirmeleriyle bölgede Sovyetler Birliği’nin etkisi artmıştı. Kuzey Kore lideri Kim İl-song ve Sovyetler Birliği lideri Stalin, güçlü bir saldırıyla, ABD’nin müdahalesine fırsat tanınmadan güneyi hızlı bir biçimde ele geçirerek, tüm ülkede hakimiyet kurmayı planlıyordu.

SAVAŞIN BAŞLAMASI 

Kuzey Kore orduları 25 Haziran 1950’de 38. enlemi aşarak güçlü ve ani bir saldırı başlattı. Kuzey hem asker sayısı hem de silah gücü açısından Güney’den oldukça üstündü. Güney Kore orduları saldırılara karşı koyamadı ve geri çekildi. Ama yine de Kuzey Kore, Güney’i kısa sürede teslim alma ve tüm topraklarda hakimiyet sağlama hedefine ulaşamadı. Yarımadanın ucunda küçük bir bölge Güney ordularının elinde kaldı


Kuzey Kore’nin saldırısı üzerine Amerika Birleşik Devletleri hemen Güney’e silah ve cephane yardımı vermeye başladı. Ayrıca Birleşmiş Milletleri toplantıya çağırdı. Bu dönemde Sovyetler Birliği Birleşmiş Milletleri boykot ederek, toplantılara katılmıyordu. Bu sebeple Kuzey Kore aleyhine bir kararın çıkmasına engel olamadı. Birleşmiş Milletler Güney  Kore’ye  askeri  yardım edilmesini öngören bir kararı kabul etti (27 Haziran 1950).

Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde bir Birleşmiş Milletler (BM) Gücü oluşturuldu. Bu Güce ABD’nin dışında İngiltere, Fransa, Kanada, Avustralya, Belçika, Kolombiya, Etiyopya, Yunanistan, Lüksemburg, Hollanda, Yeni Zelanda, Filipinler, Tayland, Güney Afrika ve Türkiye  askeri  destek verdi. Danimarka, İsveç, Hindistan, Norveç ve İtalya da tıbbi ekiplerle destekledi. Oluşan  askeri  gücün çok büyük bir kısmı ABD tarafından sağlanmıştı.

ABD’li General MacArthur komutasındaki BM Gücü hızlı bir biçimde Kuzey  Kore  ordularını geri püskürttü. BM Gücünün ilerlemesini 38. paralelde durdurmadı. Tüm  Kore  topraklarını ele geçirmek için Kuzey topraklarında harekata devam etti. Kısa sürede Çin sınırına ulaştı.

ÇİN SAVAŞA MÜDAHİL OLDU 

Çin başlangıçta  Kore  Savaşı’na oldukça mesafeliydi. İç savaş yeni bitmişti. Tayvan adasına sığınan milliyetçi Çin güçleriyle ana  karada  hakimiyeti sağlayan Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki mücadele sürüyordu. Yanı başında ABD  ve  diğer büyük güçlerin karışacağı bir çatışma istemiyordu. Ancak  Kore  yarımadasının tamamen ABD nüfuzuna girecek olma ihtimali Çin’i harekete geçirdi.
25 Ekim 1950’ de  250 bin civarında Çin  askeri  Çin’le Kore’yi ayıran Yalu Nehrini aşarak BM Gücüne saldırdı. Bu tarihte Kore’deki BM güçlerinin toplam sayısının 200 bin civarında olduğu göz önüne alındığında, Çin kuvvetlerinin sayı gücü daha iyi anlaşılabilir. Çin’in Kore’ye gönderdiği asker sayısı daha sonra 700 bini aşmıştır. Çin ve Kuzey Kore güçlerine Sovyet Hava Kuvvetleri de destek veriyordu. Savaş tekrar Kuzey’in lehine dönmüştü. BM Güçleri 38. Paralelin altına kadar geriledi. Seul Kuzey kuvvetlerinin eline geçti.

Toparlanan ve takviye güçlerle desteklenen BM Gücü 1951 ilkbaharında karşı saldırıya geçerek Seul’u ve 38. enleme kadar olan toprakları geri aldı. Bu tarihten sonra 1953’teki ateşkese kadar Kuzey ve Güney güçleri arasındaki güç dengesi büyük ölçüde korundu. Sınır 38. enlem civarında oluştu.

KORE SAVAŞINDA TÜRK ASKERİ 

II. Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği Türkiye için tehdit oluşturmaya başlamıştı. Sovyetler Doğu Anadolu topraklarının bir kısmının kendine ilhakı ve Boğazlarda ortak denetim yapılması isteklerini açık bir biçimde dile getirdi. Türkiye bu tehdide karşı ABD’ye yakınlaşma çabalarına girdi. Sovyet tehdidine karşı Batı ülkeleri 1949’da NATO’yu kurdular. Türkiye’de hemen bu birliğe katılmak istedi. ABD Türkiye’nin katılımını desteklese de İngiltere ile Hollanda, Belçika, Danimarka gibi ülkeler buna muhalefet ettiler

Türk Tugayı ABD savaş gemileriyle 1950 yılının Ekim ayı içerisinde  Kore’ye  ulaştı. Bu tarihlerde BM Güçleri 38. enlemin üzerine çıkarak Kuzey topraklarında ilerliyordu. Türk Tugayı Çin’in başlatacağı ikinci büyük saldırının hemen öncesinde kuzeye doğru hareket etti. Çin sınırına yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Chongchon nehri civarındayken BM Güçleri Çinli  birliklerin  saldırısı karşısında geri çekilme kararı aldı. Türk Tugayı  Kore’deki  en önemli muharebesini bu geri çekilme sırasında yaşamıştır. Kalabalık Çinli kuvvetler tarafından kuşatılan Türk Tugayı Kunuri’de 26 Kasım – 29 Kasım 1950 tarihleri arasında çok çetin bir savaş vermiştir. Türk Tugayının direnişiyle zaman kazanan BM Güçleri Çinli kuvvetler tarafından kuşatılmadan geri çekilmeyi tamamlamıştır. Türk Tugayı’nın  Kore’deki zayiatının önemli bir bölümünü burada vermiştir. Toplam zayiat 218 şehit, 455 yaralı  ve  94 kayıptır. Türk Tugayı savaştığı diğer önemli çatışmalar Kumyangjang-Ni Muharebesi (25-27 Ocak 1951), Seul savunması (13-18 Mayıs 1951)  ve  Vegas Muharebesidir (28-29 Mayıs 1953).

 Kore’de  bulunan  askeri   birlik  zamanla yenileri ile değiştirilmiştir. Böylece dört farklı Tugay  ve  toplamda 23 bine yakın Türk askeri grev yapmıştır. Türk askerlerinin toplam zayiatı 734 şehit, 2147 yaralı, 234 esir ve 175 kayıptır. Katılan asker sayısıyla kıyaslandığında  Kore’deki  Türk askeri zayiatı oldukça yüksektir. Türkiye, BM Gücü içerisinde gönderilen asker sayısı bakımından 6. sıradayken, kayıplar açısından ABD ve İngiltere’nin ardından 3. sıradadır. Türk Tugayının en fazla zayiat verdiği muharebeler Kunuri ve Vegas muhabereleridir. Şehit kayıplarının yaklaşık yarısı bu iki muharebede gerçekleşmiştir. Savaşın sona ermesiyle  asker  sayısı azaltılsa da Türk  askerleri   Kore’de  kalmaya devam etmiştir. 1971’ de  tüm Türk  askerleri  geri çekilmiştir.

SAVAŞIN SONA ERMESİ 

1951 yılının başlarında savaş 38. enlem civarında tıkanmıştı. İki taraf da üstünlük gösterip kesin sonuca gidebilecek bir güç gösteremiyordu. Temmuz 1951’ de  Kuzey  Kore’nin  talebi üzerine taraflar arasında ateşkes görüşmeleri başladı. Ateşkes Antlaşması ancak 27 Temmuz 1953’ de  imzalandı. Bu süre zarfında çatışmalar devam etti. Sonuçta üç yıllık çatışma sonrasında eski sınırlara dönüldü ve 38. paralel Kuzey-Güney arasındaki sınır olarak belirlendi.

 KORE  SAVAŞINDA İNSANİ KAYIPLAR 

Üç yıl süren  Kore  Savaşı savaşan taraflar  ve  sivil halk arasında çok ağır kayıpların verilmesine sebep olmuştur. Toplamda bir milyon civarında  asker   ve  iki milyon civarında sivil hayatını kaybetmiş, milyonlarcası yaralanmıştır

BM Gücünün toplam ölen sayısı 55 bin civarındadır. ABD 36.516  askerle  en büyük can kaybını yaşamıştır. Önemli kayıp yaşayan diğer ülkeler İngiltere (1109), Türkiye (741)  ve Kanada (516), Avustralya (339) ve Fransa’dır (300). Güney  Kore  ordusunun toplam kaybı, kaybolanlar dahil 130 bin civarındadır. Kuzey Kore ve Çin’in kayıplarıyla ilgili farklı kaynaklardan verilen rakamlar çok değişkendir. Kuzey Kore’nin 300 bin ve Çin’in 400 bin civarında asker kaybı olduğu tahmin edilmektedir. Savaşa daha çok hava kuvvetleriyle katılmış olan Sovyetler Birliği’nin asker kaybı 300 civarındadır.

Kore Savaşı’nın sivil kayıplarıyla ilgili sayılar son derece muğlaktır. Kuzey ve Güneyde toplan 2 milyona yakın insanın hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Sivil kayıplarının bu derece yüksek olmasının sebebi Kuzey ve Güney Kore ordularının sivil halka yönelik sistematik katliamlar yapması, hava bombardımanlarının ve özellikle ABD ordusu tarafından napalm bombası kullanımının yoğun olması, açlık ve hastalıklardı

http://www.fatih-alparslan34.tr.gg